The Blitz 75 jaar later: hoe Groot-Brittannië omging met nazi-terreur
Acht maanden van dodelijke luchtaanvallen zetten burgers in de frontlinie van de oorlog
Maandag markeert de 75e verjaardag van het begin van de Blitz, de massale Duitse luchtaanval die acht vermoeiende maanden bommen regende op Londen en andere grote steden. Het verwoestende luchtbombardement was als niets dat de Britse burgers eerder hadden gezien, en het blijft een blijvende erfenis nalaten in het nationale bewustzijn. Dus hoe is de Blitz tot stand gekomen? En is het beeld van 'Blitz-spirit' een historische realiteit of een geruststellende mythe?
De 'Nepoorlog'
Nadat ze getuige waren geweest van de Duitse 'blitzkrieg' die door Polen en het Sudetenland scheurde, zetten de Britten zich schrap voor een soortgelijke aanval toen op 1 september 1939 de oorlog werd verklaard. gas aanvallen. Maar de verwachte aanval kwam niet. Zeven maanden lang bleef West-Europa vreedzaam, met Duitse troepen bezet in Polen en Scandinavië, en de geallieerden aarzelden om een groot landoffensief te lanceren. In heel West-Europa werd deze langdurige periode van relatieve inactiviteit bekend als de 'Nepoorlog' . Op vrijdag 10 mei 1940 lanceerde Duitsland een grootschalige aanval op België, Nederland en Luxemburg. De schijnoorlog was voorbij.
De Blitz arriveert
Gedurende de zomer van 1940 vochten Duitse en Britse vliegtuigen boven Groot-Brittannië, terwijl de Luftwaffe probeerde RAF-vliegvelden uit te schakelen voorafgaand aan een geplande landinvasie. In september stelde het Duitse opperbevel de invasie voor onbepaalde tijd uit en verlegde de aandacht in plaats daarvan naar het verzwakken van het burgermoreel. Vanaf 7 september werd Londen 57 opeenvolgende nachten belaagd door honderden Duitse bommenwerpers. In de komende acht maanden zouden de aanvallen op de hoofdstad toenemen tot in het voorjaar van 1941 invallen met een dodental van meer dan 1.000 burgers niet ongewoon waren.
Veel andere Britse steden, met name grote havens en steden die betrokken zijn bij militaire productie, zoals Birmingham, Hull, Bristol, Sheffield en Glasgow, werden ook zwaar aangevallen. Coventry, de thuisbasis van vele munitiefabrieken, werd een bijzonder slachtoffer van de stakingen van de Luftwaffe. Bij de zwaarste aanval van de 'Coventry Blitz', honderden Duitse bommenwerpers bestormde het stadscentrum in de nacht van 14 november 1940, vernietigde meer dan 4.000 huizen en reduceerde de middeleeuwse kathedraal tot ruïnes.
In de meeste steden waren openbare schuilkelders aanwezig, maar hun gebrek aan privacy en vaak slechte sanitaire voorzieningen betekende dat de meeste huishoudens de voorkeur gaven aan de iconische Anderson-schuilplaats in de achtertuin of de tafelmodel Morrison-schuilplaats. Ondanks herhaalde waarschuwingen van de regering om dit niet te doen, daalden duizenden Londenaren af naar de metrostations van de stad om te schuilen tijdens luchtaanvallen. Dit zou dodelijk kunnen zijn - bij bomaanslagen op metrostations kwamen honderden om het leven - maar burgers lieten zich niet afschrikken. Uiteindelijk veranderde de regering haar beleid en installeerde stapelbedden, EHBO-faciliteiten en kantines in veel metrostations.
Misschien wel het meest verbazingwekkend van alles, ontwikkelde zich een gemeenschap van bijna 15.000 mensen in 22 mijl van verlaten mijntunnels in Chislehurst, Kent. De Grotten van Chislehurst werd een tijdelijk onderkomen voor duizenden Zuidoost-Londenaren, met een kerk, een danszaal en een kapperszaak.
Op zaterdag 10 mei 1941, de zogenaamde 'langste nacht' van de Blitz, lanceerde de Luftwaffe hun laatste en meest verwoestende aanval. Meer dan 500 Duitse bommenwerpers bombardeerden Londen van 23.00 uur tot in de vroege uurtjes. Toen Londenaren eindelijk uit hun schuilplaatsen kwamen, 1.436 mensen waren gedood in de overval en 10.000 verwoeste of beschadigde gebouwen, waaronder de Houses of Parliament en Westminster Abbey. Hierna richtte Duitsland zijn volle aandacht op de oorlog tegen Rusland.
Blitz geest
Hoewel het blijvende beeld van de Blitz er een is van een bebloed maar ongebogen Brits publiek, werd niet iedereen meegesleept in het enthousiasme voor nationale eenheid. Zwarthandelaren en criminelen van allerlei pluimage profiteerden van een uitgeputte politiemacht om te profiteren van de chaos die door de oorlog was ontstaan. Plunderingen waren endemisch, met enkele ondernemende boeven die zich zelfs voordeden als luchtaanvalbewakers om in de verwarring winkels en huizen te plunderen.
Niettemin is het zeker waar dat de Blitz faalde in zijn doelstelling om het Britse moreel te verzwakken. 'Het was Hitlers overtuiging dat de oorlog vanuit de lucht Londen zou terroriseren tot een nederlaag,' schrijft Jon E. Lewis , 'De inwoners van de stad daarentegen hadden er een pervers en bijzonder plezier in om de frontlinie van de oorlog te zijn.' Vrijwilligers hielden het land draaiende tijdens de Blitz, runden kantines en EHBO-posten en fungeerden als brancarddragers, brandweerlieden en luchtafweergeschut.
Meer dan 1,4 miljoen burgers diende als parttime luchtaanvalbewakers, begeleidde mensen naar schuilplaatsen, patrouilleerde in de gebombardeerde gebieden en trad op als eerstehulpverleners op de plaats van bombardementen, vaak met gevaar voor eigen leven. Het was dit vermogen om niet alleen de ontberingen van de oorlog te tolereren, maar schijnbaar te omarmen die bekend kwamen te staan als Blitz-geest.
