Wimbledon 2015: geschiedenis van tennis bij de All England Club
De tenniscompetitie had bijna het Wimbledon sphairistike kampioenschap kunnen heten
2014 Getty Images
Door Brian Edwards
Wimbledon is de oudste tenniswedstrijd ter wereld en opmerkelijk genoeg is het slechts drie jaar jonger dan het spel zelf. Het is ook een van de oudste grote sportcompetities ter wereld die nog steeds plaatsvindt.
Maar het had bijna de Wimbledon-sphairistike-kampioenschappen kunnen heten.
Het eerste toernooi vond plaats in juli 1877 in de All England Croquet Club bij Worple Road in de Zuid-Londense buitenwijk Wimbledon. De club gebruikte de competitie om haar naamsverandering naar de All England Lawn Tennis and Croquet Club aan te kondigen, door de kampioenschappen te houden op het terrein dat slechts twee jaar eerder uitsluitend voor croquet was gebruikt.
Hoe oud is 'tennis'?
Het lijkt misschien vreemd om te denken dat het spel dat we kennen als tennis zo relatief jong is. Verwijzingen naar tennis dateren immers al eeuwen en Shakespeare verwijst naar de sport in Henry V, een toneelstuk over de 15e eeuw en geschreven in 1599.
Het spel dat tegenwoordig wordt gespeeld, is echter een 19e-eeuwse bewerking van een verscheidenheid aan verschillende bat- en balspellen - en het zou officieel nog steeds gazontennis moeten worden genoemd, ook al wordt het nu zelden op een grasveld gespeeld. Op de professionele tour duurt het grasveldseizoen slechts een paar weken en Wimbledon is de enige Grand Slam die op gras plaatsvindt.
Wat is de oorsprong ervan?
Waar Shakespeare naar verwees in Henry V, toen de Franse dauphin de jonge koning Henry een geschenk van tennisballen stuurt om zijn jeugd te bespotten, is wat nu bekend staat als 'echt tennis', een gecompliceerd indoor, gesloten court-spel dat meer gemeen heeft met pompoen.
Algemeen wordt aangenomen dat het oude spel dat tennis heet, zijn naam heeft ontleend aan een Frans woord tenez, dat 'vasthouden', 'opletten' of 'daar ben je' betekent.
Het is in de loop der jaren geëvolueerd van het Franse spel 'jeu de paume', een soortgelijk balspel op het veld waarbij de bal met de hand over een net werd geslagen, waarvan afbeeldingen dateren van rond het jaar 1300.
In heel Europa waren er ook andere variaties, met name de Baskische pelota in Spanje, die in grote lijnen vergelijkbaar was. Het belangrijkste nadeel van deze versies van het spel was de afhankelijkheid van een indoorbaan van de juiste grootte, en als gevolg daarvan was het vaak het domein van de zeer rijken - met royalty's over het hele continent die er bijzonder enthousiast over waren. Er is nog steeds een echte tennisbaan open voor het publiek in Hampton Court Palace, waar Henry VIII een fervent speler zou zijn.
Waar komt grastennis vandaan?
De uitvinding van gazontennis in de 19e eeuw kwam deels tot stand om een ander gebruik te vinden voor croquetgazons, die een paar jaar eerder tijdens een korte rage waren aangelegd, maar ook als een manier om echt tennis gemakkelijker te kunnen spelen.
Twee sets uitvinders claimen de creatie van het spel dat we nu kennen. Een duo in Birmingham, Harry Gem en een Spaanse man genaamd Augurio Perara, maakten een versie van Baskische pelota die in het begin van de jaren 1860 op een grasveld moest worden gespeeld. Maar de uitvinder die wordt erkend door de Lawn Tennis Association, die zelfs een standbeeld in de foyer van hun hoofdkwartier heeft, is majoor Walter Clopton Wingfield, die een spel creëerde dat hij 'sphairistike' noemde (een woord dat is afgeleid van het Oudgrieks en dat balvaardigheid betekent).
Wingfield bedacht en, belangrijker nog, patenteerde zijn versie in 1874. Hij publiceerde ook regels en verkocht (via een agent) een kit met ballen, rackets en netten. Sphairistike (spreek uit als sfairy-sticky) is nooit echt aangeslagen als een naam, en Wingfield heeft zich dit misschien gerealiseerd: zijn regels en uitrusting droegen ook de suggestie van een alternatieve naam, 'of Lawn Tennis'.
Lawntennis werd al snel erg populair bij de All England Croquet Club aan Worple Road in Wimbledon, en ging al snel verder van de enige baan die er oorspronkelijk was aangelegd om het grootste deel van het terrein over te nemen. Croquet bleef echter de belangrijkste focus van de club. De oorspronkelijke kampioenschappen grastennis in 1877 werden gedeeltelijk gehouden als een inzamelingsactie om een roller te kopen om de croquetgazons vlak te houden.
Waar komt het scoresysteem vandaan?
Het ongebruikelijke scoresysteem van 15, 30, 40 dat nu nog steeds wordt gebruikt, wordt algemeen aanvaard als afkomstig van het spel jeu de paume en wordt al in het begin van de 15e eeuw geregistreerd, hoewel waarom die getallen werden gebruikt meestal een mysterie is zonder definitief antwoord . Een suggestie is dat in een traditioneel jeu de paume-veld de serveerder 15 voet dichterbij zou kunnen komen, dan 15 voet dichterbij, en dan 10 voet dichterbij elke keer dat hij of zij een punt scoorde. Anderen suggereren dat het misschien iets te maken heeft met een wijzerplaat, hoewel dat in de middeleeuwen onwaarschijnlijk is. Een verleidelijke theorie waarom het woord voor liefde voor nul wordt gebruikt, is dat het een verbastering is van het Frans voor ei, l'oeuf, dat een beetje op een nul lijkt.
Wie won de eerste Wimbledon?
Het inaugurele Wimbledon-kampioenschap was alleen toegankelijk voor mannen en werd gewonnen door een lokale cricketspeler genaamd Spencer Gore.
Gore, die cricket speelde voor Surrey, was bepaald niet de meest enthousiaste tennisser, en er werd destijds zelfs geciteerd dat 'gazontennis nooit tot onze grote games zal behoren'. Toch had hij een guinea betaald om binnen te komen en 12 guineas ingezameld (ongeveer gelijk aan £ 1.300 in het huidige geld, volgens de Bank of England). Hij bevond zich ook automatisch in de finale van de competitie het volgende jaar (die hij verloor).
In 1884 werd een damescompetitie opgericht en de eerste winnaar was Maud Watson, die al enkele jaren met succes in andere competities speelde. In dat jaar werden ook herendubbels geïntroduceerd, waarbij zowel het damesdubbel als het gemengd dubbel pas in 1913 volgden.
Tot 1922 werd de winnaar van de wedstrijd het jaar daarop automatisch finalist, terwijl voor de andere plaats in de finale werd gestreden in challenge-rondes. Dit veranderde toen de club verhuisde naar zijn huidige huis aan Church Road en er een conventionele knock-outcompetitie werd ingesteld.
