52 ideeën die de wereld hebben veranderd: 34. Mensenrechten
Mensenrechten die uit het wrak van de Tweede Wereldoorlog komen, worden wereldwijd steeds meer aangevallen
Slachtoffers van concentratiekamp Buchenwald, waaronder toekomstige Nobelprijswinnaar Elie Wiesel (uiterst rechts, middelste stapelbed)
H Miller/Getty Images
In deze serie kijkt The Week naar de ideeën en innovaties die onze kijk op de wereld blijvend hebben veranderd. Deze week staan mensenrechten in de schijnwerpers:
Mensenrechten in 60 seconden
Mohammed Ghani, Mohammed Zahir Khan en Mohammed Khilji zijn drie van de 224 terroristen die momenteel in Britse gevangenissen worden vastgehouden. Wat hen anders maakt, is dat de overheid is haasten zich door wetgeving om ze daar te houden .
Ghani, Khan en Khilji worden in maart allemaal vervroegd vrijgelaten, maar nadat een 20-jarige man door de politie werd doodgeschoten tijdens een terreuraanslag in Streatham afgelopen weekend , doet premier Boris Johnson er alles aan om ervoor te zorgen dat de drie achter de tralies blijven.
De mannen pleegden terreurdaden, variërend van het delen van propaganda tot het dreigen met de politie tijdens een 999-oproep. Maar de plannen van Johnson om hen in de gevangenis te houden, zouden een schending van hun mensenrechten kunnen zijn, een complex en controversieel concept.
Mensenrechten bevinden zich op de grens tussen morele principes en wettelijke rechten. De zin zelf is ontstaan als een manier om te beschrijven: rechten die toebehoren aan een individu of een groep individuen, simpelweg omdat ze mens zijn , ter vervanging van de veel vagere theorie van natuurlijke rechten.
Mensenrechten zijn ogenschijnlijk eenvoudig en hebben te maken met onvervreemdbare rechten die nooit mogen worden geschonden. De in Roemenië geboren Amerikaanse schrijver en activist nam in 1986 de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst Elie Wiesel (hierboven afgebeeld), een overlevende van de Holocaust, betoogde dat wanneer mensenrechten worden geschonden, nationale grenzen en gevoeligheden irrelevant worden.
Maar mensenrechten zijn controversiëler dan dat. In het VK frustreerde de mensenrechtenwetgeving herhaaldelijk pogingen om de bekende islamitische fundamentalist Abu Hamza te deporteren. Ondertussen hebben de marteling en het misbruik van vermoedelijke terroristen – bijvoorbeeld in de Bagram-gevangenis in Afghanistan – vragen doen rijzen over de naleving van de mensenrechten van vijanden, zowel echte als vermeende.
Justitie is ondeelbaar. Onrecht overal is een bedreiging voor gerechtigheid overal, is de vaak geciteerde zin van Martin Luther King. Door te proberen Ghani, Khan en Khilji achter de tralies te houden, kan de premier dat debat binnenkort weer oplaaien.
Hoe heeft het zich ontwikkeld?
De term mensenrechten is relatief nieuw en is ontstaan uit de Tweede Wereldoorlog. Het werd mainstream na de oprichting van de Verenigde Naties en de wijdverbreide goedkeuring van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in 1948.
Minder hedendaagse voorlopers zijn onder meer: Magna Carta , ondertekend in 1215 door koning John van Engeland en het vastleggen van de basisrechten van zijn onderdanen in de wet. Dit was de belangrijkste opsomming van individuele rechten tot de Petitie van Rechts, geproduceerd in 1628 door het Engelse parlement en als verklaring van burgerlijke vrijheden naar Charles I gestuurd.
Filosofisch, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, ondertekend in 1776, stelde de thema's van individuele rechten centraal. De oudste geschreven nationale grondwet formaliseerde het recht van Amerika op vrijheid van meningsuiting, godsdienst, het houden en dragen van wapens, het bijeenkomen en petities.
In 1791 schetste de Amerikaanse politieke activist Thomas Paine theorieën over individuele vrijheid in Rechten van de mens . Schrijvend ter verdediging van de Franse Revolutie, die in 1787 begon, stelde Paine dat de revolutie een legitiem antwoord was op het falen van de Franse heersende klasse om de natuurlijke rechten van burgers te beschermen.
De Franse Revolutie was gebaseerd op de principes van: vrijheid, gelijkheid, broederschap , een uitdrukking gepopulariseerd door advocaat en staatsman Maximilien Robespierre en nu het nationale motto van Frankrijk. Opvallend was echter dat de uitdrukking niet in de Verklaring van de rechten van de mens en van de burger – het vroege mensenrechtendocument opgesteld door de Franse Nationale Grondwetgevende Vergadering in 1789.
Het document, opgesteld in samenwerking met de Amerikaanse grondlegger Thomas Jefferson, zette de ideeën op schrift dat mannen worden geboren en vrij en gelijk in rechten blijven, evenals vrijheid die bestaat uit alles wat anderen niet schaadt.
De verklaring hield geen rekening met de rechten van vrouwen, wat toneelschrijver Olympe de Gouges ertoe aanzette om de Verklaring van de rechten van de vrouw en de vrouwelijke burger in 1791. Daarin probeerde De Gouges te betogen dat de vrouw vrij wordt geboren en gelijk blijft aan de man in rechten. In het beroep werd ze echter beschuldigd, berecht en veroordeeld voor verraad, en werd ze een van de drie vrouwen die werden vermoord tijdens de Reign of Terror na de revolutie.
De verklaring die na de Franse Revolutie werd opgesteld ter verdediging van de rechten van mannen, zou later invloed hebben op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties uit 1948.
In de eerste maanden van 1939 schreef de Britse auteur H.G. Wells aan The Times, waarin hij vragen stelde over de oorlogsdoelen van de geallieerden. De brief trok veel aandacht en werd opnieuw gepubliceerd in de VS in een tijd dat het America First Committee – onder leiding van vliegenier Charles Lindbergh – de grootste anti-oorlogsbeweging in de geschiedenis van het land was. De eerste brief trok zoveel aandacht dat Wells een tweede brief opstelde, getiteld a verklaring van rechten .
Wells heeft een reeks vrijheden uiteengezet waar alle mensen recht op hebben als blauwdruk tegen de totalitaire tirannieën waarmee we in conflict zijn. Dit zou de basis vormen voor de Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948, waarin 30 universele mensenrechten werden uiteengezet.
Onthullingen van mensenrechtenschendingen sindsdien, vooral tijdens de oorlog in Vietnam en de War on Terror, hebben geleid tot vragen die aan het eind van de 20e en het begin van de 21e eeuw zijn gerezen over de beperkingen van mensenrechten.
Inschrijven de bewaker , Eric Posner, professor aan de University of Chicago Law School, stelt: We leven in een tijd waarin de meeste van de belangrijkste mensenrechtenverdragen... zijn geratificeerd door de overgrote meerderheid van de landen. Toch lijkt het erop dat de mensenrechtenagenda in moeilijke tijden is beland.
Vrouwen in de Islamitische wereld heeft geen gelijkheid , het Chinese totalitaire model berooft individuen steeds meer van zelfbeschikking en politiek autoritarisme heeft terrein gewonnen in Rusland, evenals Oost-Europa en Zuid-Amerika.
Westerlingen dragen een morele verantwoordelijkheid om armere mensen in het buitenland te helpen, schrijft Posner. Maar, voegt hij eraan toe, het beste dat over de mensenrechtenbeweging kan worden gezegd, is dat ze een oprecht verlangen weerspiegelt om dit te doen.
David Cole, hoogleraar recht en openbaar beleid aan het Georgetown University Law Center, sluit zich aan bij het argument van Posner en beschrijft mensenrechten, zoals we die momenteel definiëren, als schilderachtig bij herhaalde overtredingen. Stephen Hopgood, hoogleraar internationale betrekkingen aan de School of Oriental and African Studies, heeft ook betoogd dat we worden geconfronteerd met de eindtijd van mensenrechten.
De kwestie is in de 21e eeuw ook vertroebeld door het toenemende gebruik van mensenrechtenwetgeving door vijanden van het Westen om pogingen om hen voor de rechter te brengen, te frustreren. Het inroepen van mensenrechten ter verdediging van figuren als de moslimgeestelijke Abu Hamza heeft ertoe geleid dat mainstream-kranten zoals The Daily Telegraph columns hebben gepubliceerd waarin de vreselijke mensenrechtenwet .
Hoe heeft het de wereld veranderd?
Toen de wereld zich bewust werd van de nachtmerrieachtige ervaring van vervolgde minderheden onder het naziregime, belichaamde de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens de visie van de naoorlogse orde.
Als NPR's Tom Gjelten merkt op dat de overeenkomst getuigt van het grenzeloze idealisme van de opstellers van het document. Na een wereldwijd conflict, de poging tot massale uitroeiing van het Joodse volk en het laten vallen van de eerste kernwapens op Japan, schetste het document plannen voor een wereld van echte vrede en gerechtigheid.
De tweede helft van de eeuw en het begin van de jaren 2000 hebben het concept echter enorm onder druk gezet. In een tijd waarin landen de mensenrechten ongestraft schenden, is de waarheid dat de mensenrechtenwetgeving zijn doelstellingen niet heeft bereikt, schrijft Posner.
Kijkend naar de lijst van de oorspronkelijke ondertekenaars, van de VS tot Irak, het VK tot Cuba, is de observatie van Posner moeilijk te betwisten. Wie van hen kan beweren dat hij sinds 1948 veel respect heeft voor de mensenrechten - in binnen- en buitenland?
Posners observatie benadrukt tot op zekere hoogte een spanning in het hart van mensenrechten. In het licht van talrijke schendingen, de ondertitel van de originele brief van H.G. Wells - waar vechten we voor? - uitdagender wordt.
Als politicus van de PvdA en mensenrechtenadvocaat Shami Chakrabarti zegt: Mensen geven wel om hun eigen [rechten]. Het zijn die van andere mensen die een beetje uitdagender zijn.
