Hay'at Tahrir al-Sham: Hardliners nemen de Syrische oppositie over
Jihadistische groep maakt enorme winsten in de laatste door rebellen gecontroleerde provincie
Een gepantserd voertuig onder de vlag van Tahrir Al-Sham rolt door het Syrische platteland
Omar Haj Kadour/AFP/Getty Images
In juli kwam er een ongemakkelijke zes maanden durende wapenstilstand tussen twee hard-line islamistische groeperingen tot een plotseling en gewelddadig einde in de stad Idlib, de hoofdstad van de enige overgebleven rebellenprovincie van Syrië.
Na een week van bloedige confrontaties joegen Hay'at Tahrir al-Sham (HTS)-strijders hun Ahrar al-Sham-rivalen de stad uit.
De symbolische verovering van de hoofdstad was een passend einde van een blitzkrieg die de groep door meer dan 30 andere steden en dorpen in de regio heeft zien trekken, Al Jazeera rapporten.
Idlib, ooit een bolwerk van de pro-democratische rebellen die vechten om president Bashar al-Assad te vervangen, is nu de 'grootste veilige haven van Al Qaida sinds 9/11', aldus Brett H. McGurk, speciaal gezant van het Witte Huis.
Dus wie is HTS? En staan ze op het punt een game-veranderende speler te worden nu de Syrische burgeroorlog zijn zevende jaar doormaakt?
Wie zijn HTS?
HTS is een fusie van vijf afzonderlijke islamitische facties van de Syrische oppositie, gevormd in januari.
De grootste van de leden van de factie is Jabhat Fateh al-Sham, die is ontstaan als een buitenpost van al-Qaeda, het al-Nusra Front.
Andere HTS-leden zijn Jaysh al-Sunna, zelf het resultaat van een fusie, en de Nour al-Din al-Zenki-beweging, die nu in vier jaar tijd deel uitmaakt van zeven coalities.
Deze gecompliceerde geschiedenis is typerend voor de snel veranderende wereld van de Syrische rebellenpolitiek, waar groepen vaak rebranden om veranderende allianties te weerspiegelen. Er verschijnen voortdurend nieuwe fusies en coalities.
Wat geloven ze?
HTS onderschrijft de salafistische denkrichting. Het salafisme, dat vaak door elkaar wordt gebruikt met het wahhabisme, is een ultraconservatieve stroming van de soennitische islam die pleit voor een strikte, letterlijke interpretatie van heilige teksten. De naam is afgeleid van de Arabische wereld voor 'voorvaderen', en weerspiegelt de nadruk van de ideologie op terugkeer naar de 'pure' vorm van islam die door de vroegste moslims werd beoefend.
Een deel van de salafistische doctrine, salafistisch-jihadisme genaamd, gelooft in het gebruik van militair geweld om het perfecte islamitische kalifaat te herstellen dat door Mohammed en zijn directe nakomelingen is gesticht.
Salafi-jihadistische terreurgroepen zoals Islamitische Staat en al-Qaeda hebben de beweging een 'onevenredig grote impact' gegeven, zegt hij. de bewaker .
Hoe verschillen ze van andere Syrische oppositiegroepen?
In de vroege stadia van de burgeroorlog was het door het Westen gesteunde, pro-democratische Vrije Syrische Leger de grootste rebellenfactie, maar door de gevechten werden de gelederen gestaag gedecimeerd.
Hoewel de FSA niet helemaal uit de running zijn - hun wankelende fortuin kreeg vorig jaar een boost toen Turkije al lang steunde in het conflict - sinds 2013 hebben islamistische groeperingen het overgenomen als de dominante anti-Assad-macht in het conflict
Maar hoewel de tientallen islamitische rebellengroeperingen een grotendeels vergelijkbare salafistische ideologie delen, zijn ze verre van verenigd.
In november 2014 mislukte een poging om een supercoalitie te vormen die de Islamitische Staat en andere grote islamitische opstanden tegen de regering zou hebben verenigd toen oude wrok en rivaliteit onoverkomelijk bleken, aldus de Syrisch Observatorium voor Mensenrechten .
Sindsdien zijn tientallen coalities gevormd. Bijna allemaal zijn ze uiteengevallen door geschillen over van alles en nog wat, van grondgebied tot religieuze doctrine.
Zo veroverde het Army of Conquest, een overkoepelende organisatie van 50.000 islamistische strijders van verschillende groepen, in het voorjaar van 2015 een groot deel van de provincie Idlib, maar viel later uiteen vanwege onenigheid over de finesses van de islamitische wet. Midden-Oosten oog rapporten.
De krimpende omvang van het rebellengebied heeft die rivaliteit alleen maar geïntensiveerd, met tientallen facties die overblijven om te strijden om de controle over de ene provincie die nog steeds buiten de controle van de regering valt.
Tijdens de HTS-campagne in juli voor de controle over Idlib waren de bloedigste botsingen niet met regeringstroepen, maar met rivaliserende islamitische factie Ahrar al-Sham.
Ahrar al-Sham was ooit verbonden met de vorige incarnatie van HTS als het al-Nusra Front. Het voerde tot mei 2016 gezamenlijke operaties uit, maar de steeds veranderende caleidoscoop van rebellenpolitiek heeft hen tot bittere vijanden gemaakt.
Het besluit van HTS om zijn voormalige bondgenoot uit Idlib te verdrijven kwam op een moment dat Ahrar al-Sham 'probeerde zichzelf op de markt te brengen als een gematigde rebellengroep', zegt het Koerdische persbureau Rudaw .
Wat gaat er nu gebeuren?
'Hayat Tahrir Al Sham is nog dominanter geworden dan zes maanden geleden', zegt De nationale 's Hassan Hassan, 'en zijn pogingen om te domineren zijn nog lang niet voorbij'.
Voordat het kan denken aan uitbreiding van zijn territorium, moet HTS zijn greep op de recente verworvenheden versterken – een delicate taak, zegt Al-Monitor .
Een al te agressieve strategie dreigt een volksopstand uit te lokken van oorlogsvermoeide burgers die niet in de stemming zijn om hun steden het volgende Raqqa of Mosul te laten worden.
Mensenrechtenactivist Ibrahim al-Idelbi vertelde de nieuwssite dat er al anti-HTS-protesten waren in ten minste twee steden in de regio.
'Ze vragen de ontbinding van HTS of de organisatie om zijn wapens op Assad te richten in plaats van op lokale rebellengroepen', zei hij.
Om de vestiging van een jihadistisch bolwerk aan de zuidgrens te voorkomen, heeft Ankara er bij HTS op aangedrongen om zich te ontbinden of de toorn van de VS en Rusland onder ogen te zien, aldus het regeringsgezinde Turkse dagblad. Nieuwe Dageraad .
Ondertussen 'hebben de jihadisten gezegd dat ze een burgerlijk orgaan zullen oprichten om de provincie te besturen', zegt de New York Times , 'maar het blijft onduidelijk wanneer dat zou kunnen gebeuren of hoe zo'n lichaam eruit zou zien'.
Het waardevolle strategische doel van Idlib als een 'veilige' zone voor gevangenenruil en bevolkingsoverdrachten heeft het tot nu toe gespaard van het soort bloedige grondaanvallen door Assads troepen in Aleppo.
Burgers vrezen echter dat de opkomst van HTS als de dominante macht de laatste druppel zou kunnen zijn die een einde maakt aan de status van Idlib als het dichtste bij een veilige haven voor de ontheemde Syriërs.
'Ze sturen iedereen hierheen en we weten niet wat er uiteindelijk met hen zal gebeuren', vertelde een ingenieur aan de NY Times.
'We gaan van de ene tragedie naar een grotere tragedie.'
