Crisis in Griekenland: heeft de reddingsoperatie een einde gemaakt aan de dreiging van een Grexit?
Economische doelstellingen blijven ambitieus en de politieke situatie is verre van geregeld
Matt Cardy/Getty Images
Griekenland heeft eindelijk een nieuw reddingspakket en volgens De tijden , beleggers gaan al verder - ze maken zich nu meer zorgen over de situatie in China, zegt het, dan over een dreigende implosie van de eurozone.
Maar sommige prominente analisten suggereren dat het uitstel na de reddingsoperatie slechts een kalmte in het oog van de storm is, en dat een 'Grexit' – een Grieks vertrek uit de euro – een zeer waarschijnlijk scenario is als een al te ambitieuze deal mislukt.
Dus wat zal de nieuwe reddingsoperatie betekenen, en kan het het land met een zware schuldenlast echt redden?
Is de deal nu volledig bezegeld?
Ja. Het Europees Stabiliteitsmechanisme heeft vanochtend de eerste tranche van 26 miljard euro van het pakket van 86 miljard euro goedgekeurd. de bewaker rapporten, en heeft een eerste bedrag van 13 miljard euro 'onmiddellijk' overgemaakt om de belangrijkste rekeningen te betalen, inclusief de terugbetaling van 3,2 miljard euro die vandaag aan de Europese Centrale Bank moet worden betaald. Binnenkort zal er ook nog eens € 10 miljard worden gestuurd om banken te herkapitaliseren, en € 3 miljard zal voor het najaar volgen.
Wat gebeurt er dan?
Dat is wanneer dingen interessant worden. In oktober wordt de nieuwe deal voor het eerst beoordeeld en het Internationaal Monetair Fonds, dat heeft deelgenomen aan de onderhandelingen maar nog niet heeft toegezegd fondsen te verstrekken, zal beslissen of het in of uit is. Als alles goed gaat, zou er enige discussie moeten komen over de schuldverlichting die het IMF nodig acht en zal een tijdschema voor toekomstige betalingen in het kader van het pakket worden overeengekomen.
Zijn er mogelijke hikken?
Veel. Griekenland zou mogelijk niet kunnen voldoen aan de verwachtingen van de schuldeisers over het tempo van zijn hervormingsprogramma, vooral in het licht van de nieuwe politieke instabiliteit nadat premier Alexis Tsipras aftrad en nieuwe verkiezingen uitriep. Als de oppositiepartijen er niet in slagen een stabiele regering te vormen, gaat het land voor de zesde keer in acht jaar naar de stembus en de uitkomst is verre van zeker, niet in het minst omdat de linkse rebellen uit de Syriza-gelederen van Tsipras zouden kunnen splitsen en campagne zouden kunnen voeren als een afzonderlijke partij .
Het IMF, wiens veronderstelde betrokkenheid van cruciaal belang was bij het verkrijgen van Duitse parlementaire steun, kan ook besluiten dat concessies aan de Griekse schuld niet voldoende zijn, en denktank Kapitaaleconomie heeft beschreven als 'veel te optimistische' begrotingsdoelstellingen die zijn opgenomen in de reddingsoperatie. Het driejarige akkoord bevat een doelstelling voor een begrotingstekort van slechts 0,5 procent dit jaar en overschotten die in 2017 oplopen tot 3,5 procent.
Wat zou er gebeuren als de voorwaarden van de deal werden verbroken?
Schuldverlichting wordt mogelijk niet aangeboden, wat betekent dat de terugbetalingen op een schuldenberg die volgend jaar een piek van meer dan 200 procent van het BBP zal bereiken, zwaar zullen blijven wegen. Als het IMF besluit niet betrokken te zijn, kan dat ertoe leiden dat de landen van de eurozone hun steun intrekken, wat ook kan gebeuren als Griekenland niet voldoet aan de strenge eisen voor verregaande hervormingen. Al met al blijft Capital Economics ervan overtuigd dat Griekenland binnen een jaar uit de euro zal worden verdreven.
Zijn anderen het daarmee eens?
Velen doen dat, maar er zijn ook optimisten. De terugbetalingsvoorwaarden voor schulden zijn al minder strafbaar en veel van de wetten met betrekking tot de hervormingen zijn in Griekenland aangenomen, dus sommigen suggereren dat het land de vroege tests zou moeten kunnen doorstaan. Daarna zouden hervormingen in theorie de economie nieuw leven moeten inblazen en, in combinatie met schuldverlichting, weer op weg naar duurzame groei.
En hoe zit het met de situatie voor Grieken?
Kapitaalcontroles worden opgeheven, zodat het Griekse volk in ieder geval over hun eigen geld kan beschikken, maar bezuinigingen die in ruil voor de reddingsoperatie worden geëist, zoals het afschaffen van pensioenaanvullingen, een einde aan vervroegde uittreding en bepaalde btw-vrijstellingen, zullen een impact. De Dagelijks telegram zegt dat Athene al de enige stad in Europa is die uit de top van een jaarlijkse 'leefbaarheidsindex' is gestapt.
Op de langere termijn zouden gewone Grieken wel eens de sleutel kunnen zijn tot het succes van de deal. Momenteel steunt een meerderheid het reddingsplan ondanks de moeilijke voorwaarden, en als de groei terugkeert, zullen ze dat blijven doen, maar als meer mensen beginnen te lijden en de onrust toeneemt, zal het voor de regering moeilijk zijn om door te gaan met de hervormingsagenda van de schuldeisers .
Griekenland crisis: is de dreiging van Grexit voorgoed verdwenen?
23 juli
Gisteravond steunden Griekse parlementariërs een tweede wetgevingspakket dat de hervormingen inluidt die worden geëist in ruil voor besprekingen over een derde reddingspakket van 86 miljard euro.
De stemming verliep vlot, en de reeds verstrekte overbruggingsleningen hebben het risico afgewend dat Griekenland in gebreke blijft bij de terugbetalingen aan de Europese Centrale Bank. Dus waarom praten sommigen nog steeds over een Grexit?
Wat was de betekenis van de stemming van gisteravond?
De schuldeisers van Griekenland eisten een tweede pakket hervormingen in ruil voor het aangaan van onderhandelingen over een derde reddingspakket. Vorige week is het eerste pakket aangenomen, met onder meer wijzigingen in het pensioenstelsel en verhogingen van de btw-tarieven. De stemming van gisteravond was minder controversieel, met voorstellen die een reeks bevatten van wat de BBC beschrijft als 'structurele' maatregelen, waaronder de implementatie van EU-brede regels om de last van reddingsoperaties voor banken af te schuiven op crediteuren uit de particuliere sector en om deposito's te beschermen.
Was het een close vote?
Nee. Gezien de steun van oppositiepartijen die van mening zijn dat een deal om in de eurozone te blijven tot elke prijs moet worden overeengekomen, zou het een enorme verrassing zijn geweest als het niet was aangenomen - en in feite zeilde het door met 230 stemmen tegen 63 De grotere vraag was hoeveel parlementsleden in opstand zouden komen op de banken van de coalitieregering.
Na een opstand van 32 van zijn eigen Syriza-parlementsleden tijdens de laatste stemming en een aantal onthoudingen, behaalde Alexis Tsipras slechts 121 stemmen voor van zijn eigen kant. Reuters merkt op dat volgens de Griekse wet een regering minimaal 120 parlementsleden nodig heeft om haar te steunen om een motie van wantrouwen te winnen, wat betekent dat een grotere muiterij deze keer een zware symbolische slag zou hebben toegebracht. In het geval dat er drie rebellen minder waren, stemde zelfs de keiharde voormalige minister van Financiën Yanis Varoufakis voor.
De regering is op korte termijn uit het bos, maar nu ze afhankelijk is van stemmen van de oppositie en partijbronnen die een diepe splitsing in Syriza erkennen, Financiële tijden zegt dat het waarschijnlijk is dat er nieuwe verkiezingen zullen worden uitgeschreven, waarschijnlijk nadat de onderhandelingen over de reddingsoperatie zijn afgerond.
Betekent dit dat de reddingsoperatie nu rond is?
Verre van. De BBC merkt op dat Tsipras probeerde een opstand te voorkomen door twee controversiële hervormingen uit te stellen: de afschaffing van de btw-clementie voor boeren en de geleidelijke afschaffing van vervroegde uittreding, die pas in augustus in het parlement zal verschijnen. De FT meldt dat crediteuren besprekingen willen hebben over een derde reddingspakket dat uiterlijk op 7 augustus moet zijn afgerond, en Griekenland heeft herhaaldelijk te horen gekregen dat het eerst hervormingen moet doorvoeren voordat de onderhandelingen zelfs maar kunnen beginnen.
Wat valt er nog te bespreken nadat de laatste deal was gesloten?
Veel. Hoewel het reddingsaanbod van € 86 miljard is besproken, moeten de feitelijke voorwaarden waaronder het wordt aangeboden nog worden overeengekomen, en met de relaties die nu aan alle kanten vreselijk verzuurd zijn, is het onwaarschijnlijk dat dit gemakkelijk zal zijn. Er is ook de kwestie van schuldverlichting, die Griekenland ongetwijfeld zal eisen en die, in een verrassende interventie, volgens het IMF essentieel is als een nieuwe reddingsoperatie succesvol wil zijn. De recente hint van het IMF dat het misschien niet bijdraagt aan de nieuwe reddingsoperatie als er geen beweging is in deze kwestie, zet onder meer Duitsland onder druk om zijn standpunt verzachten .
Heeft Griekenland geen achterstand bij het IMF?
Niet sinds deze week, toen er voor 7 miljard euro aan overbruggingsleningen uit Europese noodfondsen werd geplunderd om deze verplichtingen terug te betalen en de aan de Europese Centrale Bank verschuldigde aflossingen na te komen.
En hoe zit het met de kapitaalcontroles?
Ze zijn nog steeds op hun plaats en Griekse banken blijven in leven. Deze week zijn de deuren geopend om toegang te krijgen tot de kluis en voor mensen om eenmalig een groter bedrag van € 420 op te nemen, maar dit is gewoon een week ter waarde van € 60 dagelijkse limieten in één keer. Orders die voorkomen dat geld naar het buitenland wordt verplaatst, blijven van kracht.
Griekse banken hebben nog steeds een vreselijk tekort aan geld en hoewel insiders denken dat de ECB de afgelopen week € 1,8 miljard aan extra krediet heeft verstrekt, inclusief gisteren nog eens € 900 miljoen, heeft de sector een grondigere herkapitalisatie nodig. Dat gebeurt pas als er een definitieve deal is gesloten.
Maar Grexit is in ieder geval vermeden
Ja, voor nu. Maar in werkelijkheid blijft de Griekse schuld, die momenteel meer dan 180 procent van het BBP bedraagt en stijgt, volgens velen onhoudbaar, en deze deal riskeert alleen maar een schop onder de kont. Anderen hebben kritiek op de door schuldeisers geëiste draconische hervormingen die de economische groei zouden kunnen schaden.
Wolfgang Munchau van de FT zegt: een deal omvat waarschijnlijk 'minder schuldverlichting dan nodig is, en meer bezuinigingen dan Griekenland kan verdragen', eraan toevoegend dat als de economische groei wordt ondermijnd, een akkoord eenvoudigweg kan mislukken, of dat de Grieken eindelijk kunnen besluiten dat ze er genoeg van hebben. Hij zegt dat Grexit 'de meest waarschijnlijke uitkomst blijft'.
Optimisten zouden tegengaan dat als Griekenland zijn relaties kan normaliseren, hervormingen kan afdwingen en op zijn minst een manier kan vinden om de economie te liberaliseren, het vanaf de rand zijn weg terug kan verdienen. Hierdoor kan een zinvol herstel plaatsvinden voordat verdere actie moet worden ondernomen.
Grexit: heeft het Griekse referendum iets opgelost?
6 juli
Het Griekse volk heeft de voorwaarden van een reddingspakket aangeboden door de EU, het IMF en de Europese Centrale Bank resoluut verworpen en stemde 61-39 tegen. De marge van de No-overwinning was groter dan verwacht en bood een ongebruikelijk punt van duidelijkheid in de Griekse crisis.
Wat er daarna gebeurt, is minder duidelijk. Een Grieks vertrek uit de euro – of Grexit – is waarschijnlijker, maar niet onvermijdelijk. Het meer directe probleem kan een tekort aan contant geld zijn bij Griekse banken, die een week gesloten zijn geweest. Internationale geldovermakingen en opnames van meer dan 60 euro zijn verboden.
Vraag en antwoord: Het Griekse referendum
Waarom riep Griekenland een referendum uit?
De Griekse regering had gezegd dat ze weliswaar geen deal kon accepteren die neerkwam op 'chantage', en evenmin het mandaat had om een deal te verwerpen zonder naar het volk te gaan. Het referendum, dat vorige week werd gehouden net voordat de 'laatste greppel'-besprekingen over een herziene overeenkomst zouden beginnen, maakte in feite een einde aan de onderhandelingen, wat ertoe leidde dat de Grieken dagen later in gebreke bleven. Financiële tijden .
Er is enige onenigheid over de motieven van de Griekse premier, Alexis Tsipras. Sommigen zijn van mening dat het een onderhandelingsinstrument was dat was ontworpen om schuldeisers tot een verbeterd aanbod te lokken, maar als dat zo was, is het mislukt. Anderen, waaronder Griekse krant Kathimerini , suggereren dat de stemming werd uitgeschreven omdat Tsipras geen deal door het Griekse parlement had kunnen krijgen.
Wat gebeurt er nu?
Meer gesprekken. De Griekse regering heeft betoogd dat een nee-stem haar een sterkere hand zou geven in de onderhandelingen met de Griekse schuldeisers, en het aftreden van de minister van Financiën, Yanis Varoufakis, vanmorgen kan bedoeld zijn als een signaal dat het land serieus is in het bereiken van een akkoord . Varoufakis was niet populair bij veel vooraanstaande figuren bij het IMF en de ECB.
Angela Merkel en Francois Hollande ontmoeten elkaar vandaag om hun volgende stappen te bespreken. De Franse president zal waarschijnlijk pleiten voor het aanbieden van nieuwe reddingsvoorwaarden aan Griekenland Financiële tijden rapporten, maar weinig anderen in de eurozone zijn ervan overtuigd dat een deal haalbaar of wenselijk is.
Vanmiddag komt de raad van bestuur van de ECB bijeen om te bespreken of de noodfinanciering aan Griekse banken moet worden gehandhaafd, en zo ja, voor hoe lang. De Dagelijks telegram zei vrijdag dat de Griekse banken hun laatste €500 miljoen aan kasreserves hadden. Als de eurostroom van de ECB zou worden stopgezet, zouden Griekse banken hun eigen valuta moeten gaan drukken en zou het rommelige proces van het verlaten van de eenheidsmunt beginnen.
Hoe dicht is Griekenland in gebreke?
In zekere zin is Griekenland al in gebreke gebleven en aan de andere kant heeft het twee weken voordat de termijn in het spel komt. Volgens Bloomberg en anderen, ratingbureaus en dergelijke beschouwen de gemiste betalingen van vorige week aan het IMF niet als een wanbetaling - het is slechts 'achterstallige betalingen'. De grotere zorg is de 3,5 miljard euro die op 20 juli aan de Europese Centrale Bank moet worden betaald, aangezien het niet realiseren daarvan vrijwel zeker een einde zou maken aan de noodliquiditeit van de ECB, ervan uitgaande dat deze zo lang had geduurd.
Hoeveel staat er op het spel?
Griekenland is het land met de meeste schulden in de eurozone, met een staatsschuld die 180 procent van de totale nationale productie vertegenwoordigt. In absolute termen zijn de aantallen klein ten opzichte van het VK. De Griekse schuld van € 320 miljard is aanzienlijk lager dan die van het VK, die nu boven de £ 1.500 miljard ligt, maar Griekenland is een veel kleinere economie met minder vermogen om uit de problemen te komen.
De achterstallige betaling aan het IMF bedraagt ongeveer 1,6 miljard euro en het bedrag dat Griekenland niet kreeg van zijn laatste reddingsoperatie nadat de onderhandelingen waren mislukt, is 7,2 miljard euro. Griekenland is zijn schuldeisers meer dan 242 miljard euro schuldig Reuters . De Wall Street Journal zegt dat het IMF accepteert dat een nieuwe deal schuldverlichting en nieuwe financiering van € 60 miljoen zou moeten omvatten.
Dat klinkt vergelijkbaar met de Griekse eisen. Wat is het probleem?
Griekenland heeft inderdaad herhaaldelijk opgeroepen tot schuldverlichting – sommigen beweren zelfs dat het bereid was het referendum te laten varen in ruil voor een afschrijving tijdens de deadline-day-discussies eerder deze week. Maar beide partijen hadden lijnen getrokken die ze niet zouden overschrijden en uiteindelijk brak het vertrouwen.
De laatste bod Griekenland eiste dat het de btw zou verhogen, de pensioenhervormingen zou versnellen, een stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar zou vervroegen en een aanvulling voor armere gepensioneerden eerder dan gepland geleidelijk zou afbouwen. De Grieken zeiden dat ze de pensioenbetalingen niet zouden verlagen of het btw-tarief zouden verhogen.
Toch zijn de twee partijen slechts een paar honderd miljoen euro van elkaar verwijderd - een klein bedrag afgezet tegen de bedragen die ermee gemoeid zijn.
Hoe is de situatie in Griekenland?
Kortom: slecht. Opeenvolgende deals hebben het probleem van een onbeheersbare schuldenlast alleen maar op de lange baan geschoven en de hervormingen die zijn overeengekomen in ruil voor reddingsfondsen, waaronder hogere belastingen voor burgers in de werkende leeftijd, hebben ernstige gevolgen gehad voor de economie. De werkloosheid in Griekenland blijft boven de 25 procent en de jeugdwerkloosheid ligt dicht bij de 60 procent.
Onder de kapitaalcontroles die de hele week van kracht zijn geweest, kunnen de meeste burgers slechts €60 in contanten opnemen en hebben gepensioneerden slechts de helft van hun wekelijkse betalingen kunnen ontvangen.
Hoe is Griekenland in de eerste plaats in de situatie gekomen?
Zoals veel landen en vooral die in Zuid-Europa, was de Griekse economie in de jaren voorafgaand aan de financiële crisis erg onevenwichtig. De uitgaven overtroffen de belastinginkomsten aanzienlijk, waardoor ze bloot kwamen te liggen terwijl de economie getankt was.
En tank het deed, met ongeveer 9 procent alleen al in 2011. In feite is het Griekse bbp met ongeveer een kwart gedaald sinds het begin van de crisis en viel het terug in een nieuwe recessie – gedefinieerd als twee of meer kwartalen van negatieve groei – in het eerste kwartaal toen de economische output daalde met 0,2 procent .
Een punt waren de pensioenen, die genereuzer waren dan in de meeste andere Europese landen. Veel mensen konden voor hun 60e met vervroegd pensioen gaan en de bedragen waren hoog in verhouding tot het gemiddelde salaris. Het land heeft ook een slechte staat van dienst op het gebied van belastinginning van zijn rijken. Schattingen voor belastingontwijking lopen uiteen van 10 procent tot 40 procent van de verwachte belastinginkomsten.
Waarom zijn de zaken nu tot een hoogtepunt gekomen?
Ze zijn een paar keer tot een hoogtepunt gekomen, maar het belangrijkste verschil is deze keer wie er in de regering zit. Na een politieke crisis na het uitblijven van een president vorig jaar en te midden van aanhoudende burgerlijke onrust over de aanhoudende economische crisis en de gevolgen ervan, koos Griekenland de linkse anti-bezuinigingspartij Syriza, geleid door Alexis Tsipras. De nieuwe regering, die net geen meerderheid haalde maar een sterke goedkeuringsclassificatie geniet, heeft beloofd de deal met de schuldeisers te ontbinden. Hij werd echter gekozen op basis van een belofte die inhield dat hij in de euro zou blijven – en Europese leiders hebben consequent verklaard dat ze willen dat Griekenland blijft.
Wat zou Grexit betekenen voor Griekenland?
De gevolgen zijn veel omstreden. Experts hebben alles voorspeld, van een staatsfaillissement en de daaropvolgende totalitaire overname tot het einde van de euro in maanden. De New York Times noemt de relatief gunstige situatie in Argentinië na de wanbetalingen in 2001 en 2006, hoewel het erkent dat de situatie heel anders is in het importafhankelijke Griekenland.
Er zijn twee denkrichtingen. De ene stelt dat de euro strategische devaluatie van de munt voorkomt en dat de Grexit-optie daarom, althans op de lange termijn, de voorkeur verdient. De andere suggereert dat hyper-devaluatie zou volgen op een terugkeer naar de drachme, waardoor het land in een inflatoire economische spiraal terecht zou komen.
Wat zou het betekenen voor de rest van Europa?
De kans op besmetting op staatsniveau is kleiner geworden sinds de afgelopen reddingsoperaties en de relatieve versterking van andere door crisis getroffen economieën. Toch zouden markten in heel Europa en daarbuiten waarschijnlijk in een neerwaartse spiraal terechtkomen, en de Telegraaf heeft gewaarschuwd dat spaarders een verlies van 10 procent op pensioenen en Isas kunnen krijgen.
De belangrijkste gevolgen zijn van politieke aard. De euro was bedoeld om onherroepelijk en onomkeerbaar te zijn, dus Griekenland uit de munt laten vallen zou op zijn zachtst gezegd beschamend zijn. Als Griekenland worstelt na een traumatische uitstap uit de munteenheid, zou dit het waarschuwende verhaal kunnen zijn dat hervormingen op weg naar meer integratie katalyseert.
Hoe zou een Grexit het VK en ons eigen referendum beïnvloeden?
Er is geen direct verband, maar we kunnen verwachten dat anti-EU-campagnevoerders de huidige crisis en de gevolgen ervan presenteren als het resultaat van buitensporige of misleide EU-bureaucratie. Nummer 10 suggereert echter dat de zwakte van de eurozone de onderhandelingshand van David Cameron zal versterken voorafgaand aan de stemming in Groot-Brittannië.
