Vrouwenrechten in Afghanistan: de turbulente strijd voor gelijkheid
In 1923 gaf de Afghaanse wet vrouwen gelijke rechten, maar de Sovjet-invasie – en de Taliban – brachten geweld en onderdrukking met zich mee
Getty
Mannen in Afghanistan worden aangespoord om zich uit te spreken tegen genderongelijkheid in een land dat vaak wordt beschouwd als een van de gevaarlijkste plekken ter wereld voor vrouwen.
De HeForShe-beweging, opgericht door Emma Watson, ambassadeur van de VN-vrouwengoodwill, is vorige week gelanceerd in Afghanistan en hoopt mannen aan te moedigen een prominentere rol te spelen in de strijd voor vrouwenrechten.
Hoewel de gewelddadige heerschappij van de Taliban meer dan tien jaar geleden officieel eindigde, blijft de gewelddadige, fundamentalistische interpretatie van de islamitische wet door de groepering het leven van vrouwen in het hele land beïnvloeden. Deelnemen tijdschrift.
Geschiedenis van vrouwenrechten
Afghanistan had een relatief progressieve houding ten opzichte van vrouwen en gelijkheid vóór de Sovjet-invasie en de daaropvolgende opkomst van de Taliban. Afghaanse vrouwen mochten voor het eerst stemmen in 1919 – slechts een jaar na vrouwen in Groot-Brittannië – en de eerste grondwet van het land in 1923 garandeerde gelijke rechten voor zowel mannen als vrouwen. De strikte kledingvoorschriften die in een groot deel van het hedendaagse Afghanistan werden afgedwongen, bestonden een groot deel van de 20e eeuw niet, en zelfs vrouwelijke leden van de koninklijke familie verschenen zonder sluiers in het openbaar.
'Als meisje herinner ik me mijn moeder die minirokjes droeg en ons meenam naar de bioscoop [en] mijn tante ging naar de universiteit', zegt Amnesty International onderzoeker Horia Mosadiq, een jong meisje dat in Kabul woonde toen Rusland in 1979 Afghanistan binnenviel.
Onder de Taliban
Toen de Taliban in 1996 aan de macht kwamen, handhaafden ze hun eigen strikte interpretatie van de sharia, die vrouwen en meisjes onevenredig trof. Alle vrijheden die ze hadden genoten werden ontnomen en ze werden uitgesloten van grote delen van het dagelijks leven. 'Vrouwen waren in wezen onzichtbaar in het openbare leven, opgesloten in hun huis', zegt Amnesty.
Ze mochten niet naar school gaan, een baan hebben, het huis verlaten zonder een mannelijk familielid en zich met politiek bemoeien. Vrouwen en meisjes kregen de opdracht om het hele lichaam te bedekken met sluiers die zelfs hun ogen bedekten, en het was verboden make-up en schoonheidsproducten te dragen. De straffen voor ongehoorzaamheid waren streng en vaak fataal; geseling, steniging en verkrachting waren schering en inslag.
Post-Taliban
Na de door de VS geleide invasie in 2001 werden in Afghanistan langzaamaan een aantal stappen gezet in de richting van gendergelijkheid. De rechten van vrouwen werden in 2003 vastgelegd in een nieuwe grondwet en in 2009 nam Afghanistan de wet op de uitbanning van geweld tegen vrouwen (EVAW) aan. De handhaving was echter zwak en een reeks fysieke aanvallen tegen vooraanstaande vrouwen in 2013 benadrukte de gevaren waarmee activisten en vrouwen nog steeds worden geconfronteerd, zegt Human Rights Watch . Hoewel meisjes weer naar school mochten en vrouwen konden deelnemen aan de politiek, werden veel van deze vrijheden alleen verleend aan degenen die in stedelijke gebieden woonden. In 2011 werd Afghanistan uitgeroepen tot het gevaarlijkste land ter wereld om een vrouw te zijn.
nieuwe regering
Toen Ashraf Ghani vorig jaar president werd, speelde zijn vrouw Rula snel haar rol als voorvechter van vrouwenrechten, maar ze blijft terughoudend om zichzelf een feministe te noemen. 'Ik heb een heel milde benadering van dingen,' zei ze. 'Het betekent niet dat mijn toezeggingen niet sterk zijn.'
Maar er zijn groeiende zorgen over de klaarblijkelijke bereidheid van haar man om vredesbesprekingen met de Taliban aan te gaan. 'We moeten oplossingen vinden die hen omvatten', zei ze tegen de... Washington Post kort geleden. Maar, zei ze: 'De vrouwen van vandaag zullen niet knielen voor de Taliban', zei ze. 'We kunnen [vrouwen] nog sterker maken en dan is de vraag onbespreekbaar - totaal onbespreekbaar.'
Ondanks Ghani's inspanningen en het werk van een groeiende beweging van activisten, is geweld tegen vrouwen in het land nog steeds wijdverbreid. Eerder dit jaar werd een jonge Afghaanse vrouw genaamd Farkhunda op brute wijze vermoord en haar lichaam in brand gestoken en in een rivier gegooid door een woedende menigte mannen die haar ten onrechte beschuldigden van het verbranden van pagina's van de Koran. 'Er moet nog veel gebeuren voordat de gelijkheid van politieke retoriek een dagelijkse realiteit wordt voor vrouwen in Afghanistan', zegt Amnesty.
