De rode planeet verkennen
Een nieuwe golf van missies is bedoeld om de geheimen van Mars te ontrafelen
- De rode planeet verkennen
- De mythen van Mars
- Is er leven op Mars?
- Wat is een marsbeving?
- Perseverance rover begint Mars zoektocht naar 'buitenaards leven'
Mars: een spannende nieuwe toeristische bestemming?
Waarom verkennen we Mars eigenlijk?
Om te zoeken naar het leven. Mars wordt lange tijd beschouwd als de meest gastvrije plek in het zonnestelsel buiten de aarde, zowel voor buitenaards leven als voor toekomstige menselijke bewoning. De tweede planeet die het dichtst bij de onze ligt, na Venus, is zichtbaar voor het blote oog; het rood getinte terrein is sinds de tijd van Galileo nauwkeuriger waargenomen met een telescoop. Door de eeuwen heen hebben we geleerd dat het in veel opzichten op de aarde lijkt: het heeft wolken, wind, een dag van ongeveer 24 uur, seizoenen, poolijskappen, vulkanen en canyons. In de 19e eeuw dachten wetenschappers dat er oceanen en vegetatie op het oppervlak waren, zelfs kanalen. We weten nu dat het een bevroren woestijn is (temperaturen variëren van -140ºC tot +30ºC in de equatoriale zomer), maar in het verleden lijkt het een warmere, dichtere atmosfeer te hebben gehad, met regenbuien, rivieren en meren. Zelfs vandaag de dag bevat het alle ingrediënten die nodig zijn voor het leven: water, organische koolstof en energie.
Wanneer begon de verkenning voor het eerst?
De eerste succesvolle fly-by-missie naar Mars, de Mariner 4-sonde, werd in 1965 door NASA gemaakt. Eeuwenlang hadden mensen gespeculeerd over het leven op Mars, maar de 21 korrelige zwart-witbeelden straalden door Mariner 4 terug naar de aarde - de de eerste foto's die mensen ooit van een andere planeet hadden gezien - toonden een met kraters bedekt, levenloos oppervlak, net als dat van de maan. Deze foto's, samen met metingen van de dunne atmosfeer van Mars - ongeveer 100 keer dunner dan die van de aarde, waardoor het werd blootgesteld aan de hardheid van de ruimte - leidden ertoe The New York Times om het een dode planeet te verklaren. Sindsdien hebben mensen zo'n 50 missies gelanceerd, waarvan ongeveer de helft is mislukt. Er waren veel teleurstellingen. Het eerste door mensen gebouwde object dat Mars bereikte, de Sovjet-lander Mars 2 in 1971, mislukte seconden na de landing. In 1976 landden de Viking 1 en Viking 2 van NASA veilig, maar ze vonden geen bewijs van biologische activiteit.
Dus waarom gingen ze door?
Latere missies waren veelbelovender. NASA's rovers, te beginnen met Spirit en Opportunity in 2004, hebben bewijs gevonden van oude oceanen en stromen, en van ijs onder het oppervlak. In 2018 vond de Curiosity-rover organische afzettingen die vastzaten in moddersteen die 3,5 miljard jaar geleden gevormd waren. Het verzamelde monsters, verwarmde ze en analyseerde de resultaten, en bewees dat ze organische moleculen bevatten: zoiets als kerogeen, de gefossiliseerde vaste organische stof die wordt aangetroffen in sedimentair gesteente op aarde. Dit suggereert dat er leven zou kunnen zijn geweest in de oude geschiedenis van Mars, maar het bewijst het niet: de moleculen kunnen zijn gevormd door geologische activiteit of meteorieten. In 2004 vond de Mars Express-orbiter van het European Space Agency het eerste bewijs van methaan op Mars - misschien ook een teken van vroeger leven.
NASA's Perseverance rover-team viert landing op Mars
Bill Ingalls/Nasa via Getty Images
Wat gebeurt er nu?
Vorige maand werd Nasa's Perseverance de vijfde rover die op Mars landde (alle vier de andere werden gebouwd door NASA; het en Curiosity blijven operationeel). Maar de afgelopen weken hebben ook twee andere spraakmakende missies Mars bereikt: de eerste onafhankelijke missie van China, de Tianwen-1 (een ruimtevaartuig dat dit jaar ook een rover zal landen); en de Emirates Mars Mission (de eerste Arabische interplanetaire ruimtemissie). Elk van hen vertrok in juli vorig jaar, toen Mars en de aarde gunstig op één lijn lagen.
Wat gaat Volharding doen?
Perseverance, een verbeterde versie van Curiosity, is geland in de Jezero-krater, een voormalige rivierdelta. Het zal ook zoeken naar tekenen van vorig leven: op zoek naar biosignaturen achtergelaten door microben. De rover is het eerste deel van een project voor het retourneren van monsters: het zal stenen en monsters opslaan die een latere missie naar de aarde zullen terugkeren voor verdere analyse, als alles volgens plan verloopt, in 2031. Perseverance wil ook voorbereiden op toekomstige menselijke missies naar Mars . Het zal proberen een kleine hoeveelheid zuurstof te synthetiseren uit de koolstofdioxide die 96% van de atmosfeer van Mars vormt. Over een paar maanden zal het een drone besturen, de Ingenuity-helikopter - de eerste keer dat mensen een gemotoriseerde vlucht op een andere planeet hebben gelanceerd. Het idee is dat het zal fungeren als een verkenner en helpt bij het plannen van routes voor toekomstige missies.
Wanneer is een bemande missie waarschijnlijk?
NASA wil tegen 2030 astronauten naar Mars sturen, een doelstelling die het beschrijft als de volgende grote sprong van de mensheid. Elon Musk, oprichter van het ruimteverkenningsbedrijf SpaceX is zelfs nog meer boosterish: hij heeft er alle vertrouwen in dat SpaceX tegen 2026 mensen naar Mars zal sturen en hoopt daar tegen 2050 een miljoen mensen te hebben gestuurd. De obstakels zijn formidabel. Op zijn dichtstbijzijnde is Mars 33,9 miljoen mijl van de aarde; een reis die een ruimtevaartuig ongeveer zeven maanden duurt. Het moeilijkste deel van elke missie is om op het oppervlak te landen - een proces dat bekend staat als de zeven minuten van terreur. Een ruimtevaartuig vertragen van ongeveer 12.000 mph tot landingssnelheden in de dunne atmosfeer van Mars is enorm complex: Perseverance gebruikte een hitteschild, vervolgens een parachute en vervolgens een luchtkraan - een apparaat uitgerust met retro-raketten die zich van de rover scheiden en het op de planeetvloer. Het landen van rovers van één ton is een geweldige prestatie. Het landen van astronauten, plus hun uitrusting en benodigdheden, plus een ruimtevaartuig en brandstof voor terugkeer, is een heel andere vraag.
Hoe zit het met de langere termijn?
Voor Musk en anderen is het doel kolonies op Mars te bouwen: we moeten een soort met meerdere planeten worden, zegt hij, in plaats van op aarde rond te hangen totdat een eventuele ramp ons eist. Of het worden van een soort met twee planeten veel zal doen voor het voortbestaan van de mensheid, is een betwistbaar punt, wanneer de tweede planeet net zo meedogenloos vijandig is als Mars. Maar velen voorzien daar in de komende decennia op zijn minst kleine maar levensvatbare kolonies en een ruimtetoerisme-industrie. Voor de meeste ruimtewetenschappers blijft het echte doel echter de ontdekking van leven. Het vinden van een tweede ontstaan van leven naast dat op aarde - en in onze eigen achtertuin - zou diepgaande wetenschappelijke en filosofische implicaties hebben: het zou suggereren dat leven in het hele universum bestaat.
