Rwandese genocide 25 jaar later: wat is er gebeurd?
Maar liefst een miljoen mensen van de etnische Tutsi-groep werden in 1994 in slechts 100 dagen op brute wijze afgeslacht
Getty Images
Deze week vijfentwintig jaar geleden bereikte een sudderend etnisch-politiek geschil in de Centraal-Afrikaanse natie Rwanda een vlampunt na tientallen jaren van spanning, wat het begin markeerde van wat nu bekend staat als de Rwandese genocide.
In slechts 100 meedogenloze dagen werden tussen 800.000 en een miljoen Tutsi's afgeslacht door toedoen van hun Hutu-buren in een verwoestende genocide die werd goedgekeurd door de Hutu-meerderheidsregering.
Tot 70% van de Tutsi-bevolking werd uitgeroeid door de moorden. De meeste vonden plaats in de eerste weken van de genocide, in april 1994 - een periode de bewaker noemt de meest gedenkwaardige maand in de post-onafhankelijkheidsgeschiedenis van Afrika.
De internationale gemeenschap was met stomheid geslagen, niet alleen door de omvang van de genocide, maar ook door de wreedheid van de moorden meerderheid gepleegd door machete - een alomtegenwoordig hulpmiddel in Rwandese huishoudens. Tekenen van extreme marteling vóór executies waren ook gebruikelijk.
Actie tegen gewapend geweld meldt dat 200.000 vrouwen zijn verkracht en achtergelaten om te leven met de erfenissen, waaronder ongewenste zwangerschap, hiv en aids.
Ondanks de pers over de hele wereld die verslag doet van het conflict, blijft de rol van internationale vredeshandhavers bij de genocide echter een zeer controversieel onderwerp. De Verenigde Naties zijn zwaar bekritiseerd omdat ze een stap terug deden en het lieten gebeuren, NPR zegt, noemt het een beruchte episode van verlating.
Tegen de tijd dat het stof was neergedaald, en de honderdduizenden die waren omgekomen, waren nog eens twee miljoen Tutsi's en Hutu's ontheemd.
De tragedie blijft een open wond waarvan Rwanda heeft geworsteld om te herstellen. De onmetelijkheid van deze tragedie schroeit in onze gedachten, anti-genocide liefdadigheid Het Sentinel-project zegt, eraan toevoegend: We moeten verder gaan dan schaal en statistieken, en begrijpen dat elk verloren leven een familie, een gemeenschap, een voor altijd veranderde natie vertegenwoordigt.
Een kwart eeuw na een van de grootste genociden sinds de Tweede Wereldoorlog, kijken we wat er in 1994 in Rwanda gebeurde.
Hoe begon het?
De wortels van het etnische conflict tussen de Hutu's en de Tutsi's zijn terug te voeren op de koloniale overheersing. De Belgische bezetters gaven openlijk de voorkeur aan de minderheid Tutsi's boven de Hutu's en plaatsten hen in machtsposities.
Dit veroorzaakte wrevel en speelde een rol in de zogenaamde Hutu-boerenrevolutie in 1959, die honderdduizenden Tutsi's in ballingschap dwong en de politieke controle overhandigde aan de meerderheid van de Hutu's.
Op 6 april 1994 werd een vliegtuig met de Rwandese president Juvenal Habyarimana neergeschoten, met zijn dood tot gevolg. De Hutu-regering beweerde dat het door Tutsi's geleide Rwandese Patriottische Front (RPF) achter de aanval zat, terwijl anderen Hutu-extremisten ervan beschuldigden een op handen zijnde vredesovereenkomst te dwarsbomen.
De Huti-strijdkrachten gebruikten de dood van de president als excuus om te proberen de Tutsi's uit te schakelen. Binnen een uur na de vliegtuigcrash begonnen regeringssoldaten, samen met de beruchte Interahamwe Hutu-militie, aan hun gruwelijke campagne.
Wat is er gebeurd?
De moorden begonnen in de hoofdstad, maar verspreidden zich snel over het hele land, waarbij milities op radiostations Hutu-burgers aanmoedigden om in opstand te komen en de kakkerlakken uit te roeien.
Er werden wegversperringen opgezet door milities en Hutu-burgers bewapend met machetes gingen van dorp naar dorp, van deur tot deur, waar ze Tutsi-mannen, -vrouwen en -kinderen martelden en vermoordden.
Buren vermoordden buren, en echtgenoten werden gedwongen hun Tutsi-vrouwen te vermoorden, de BBC zegt. Zelfs priesters en nonnen zijn veroordeeld voor het doden van mensen, waaronder sommigen die onderdak zochten in kerken, meldt de nieuwssite.
Ondertussen bleef het RPF vechten tegen het Hutu-leger en de milities en begon langzaam de controle over delen van het land terug te krijgen.
Binnen slechts 100 dagen na het conflict werden meer dan 800.000 Tutsi's vermoord.
Ongeveer 100.000 Hutu's werden ook gedood, sommige door het RPF, anderen door mede-Hutu's voor het beschermen van of sympathiseren met de Tutsi's.
Hoe is het afgelopen?
Begin juli kreeg het RPF, gesteund door het Oegandese leger, eindelijk de controle over het land terug, waarmee een einde kwam aan de massamoorden. De Hutu-regering en -milities vluchtten samen met twee miljoen Hutu-burgers naar de Democratische Republiek Congo (toen Zaïre).
In november werd in Tanzania het Internationaal Straftribunaal voor Rwanda (ICTR) opgericht en het jaar daarop begonnen de processen tegen degenen die verantwoordelijk waren voor de genocide. Velen van hen blijven echter op vrije voeten in de DRC.
Heeft iemand de Tutsi's geholpen?
De internationale gemeenschap is alom veroordeeld omdat ze niet tussenbeide kwam om de slachting te stoppen.
In tegenstelling tot eerdere massamoorden, zoals de Holocaust, had de internationale gemeenschap vooraf bewijs van de komende genocide, zegt Vox .
De VN werden in januari 1994 door een van hun generaals gewaarschuwd dat Hutu's een bloedbad van plan waren, zegt de website.
Toen het eenmaal was gelanceerd, hadden ze bewijs van waar het naartoe ging en deden ze nog steeds niets, voegt Vox eraan toe. De Verenigde Staten hebben de VN-Veiligheidsraad actief ontmoedigd om een robuustere inzet goed te keuren.
Vier jaar na de genocide hebben de Amerikaanse president Bill Clinton en VN-secretaris-generaal Kofi Annan beiden verontschuldigden zich aan de slachtoffers omdat ze niet hebben geprobeerd de wreedheden die hebben plaatsgevonden te voorkomen.
De internationale gemeenschap moet haar deel van de verantwoordelijkheid dragen voor deze tragedie, zei Clinton. We noemden deze misdaden niet meteen bij hun rechtmatige naam: genocide.
In een toespraak tot het Rwandese parlement zei Annan: We zullen niet ontkennen dat, in hun grootste uur van nood, de wereld het volk van Rwanda in de steek heeft gelaten.
Black Earth Rising gaat op 17 september om 21.00 uur door op BBC Two
