Hot Property-documentaire: niet genoeg gegraven bij BBC2
Het door Sandy Toksvig vertelde programma vraagt niet waarom huisvesting nog nooit zo onbetaalbaar is geweest
Peter Macdiarmid/Getty Images
De Britse huizenmarkt heeft zelden stilzwijgend gewerkt, maar zelfs volgens zijn eigen disfunctionele normen heeft hij de afgelopen jaren nieuwe hoogten van absurditeit bereikt.
De waanzin die nu in sommige delen van Londen heerst, wordt misschien het best geïllustreerd door het merkwaardig ontroerende verhaal van de ongeveer duizend mechanische gravers die naar men aanneemt begraven zijn in de ondergrond van Kensington en Chelsea.
Hun benarde situatie wordt verklaard door de plutocratische drang om enorme kelders te graven onder Georgische herenhuizen die anders niet het soort privézwembad of bioscoop zouden kunnen huisvesten dat past bij een lid van de wereldwijde elite. Dus in gaan de JCB's en ze graven.
Zonder kosteneffectieve manier om een graafmachine uit zo'n diep gat te krijgen, hebben de bouwers van de superrijken een ingenieuze oplossing ontwikkeld: het werkpaard graaft zijn eigen graf. Dan, nadat het in beton is verzegeld onder de kelderverdieping, is het niets meer dan een bedrag van £ 5.000 op een factuur.
Niets was half zo barok als dat in Hot Property, de nogal zwakke galop van gisteravond door de huizenmarkt op BBC2.
Zonder bezielende argumenten en weinig gevoel voor narratieve coherentie, was het echt een soort van 'hier is een heleboel dingen die zijn gebeurd'-achtige documentaire. Het fladderde van onderwerp naar onderwerp en vertrouwde er niet op dat het zichzelf interessant zou vinden, noch dat zijn publiek geïnteresseerd zou zijn.
Dat is jammer, want het raakte - al was het maar vluchtig - op interessant terrein.
De beste sequenties gingen over de geschiedenis van de huizenhausse, zoals de grote toename van de woningbouw in de jaren dertig. In dat decennium werden twee miljoen huizen gebouwd door particuliere bedrijven en werden ze verkocht tegen een gemiddelde prijs van 3,5 keer de winst.
We hebben nooit eerder of daarna meer gebouwd en huizen zijn nog nooit zo betaalbaar geweest. Tegenwoordig kost de gemiddelde woning 9,5 keer het gemiddelde inkomen.
Hoe zijn we van daar naar hier gekomen, en wie heeft daarbij gewonnen en verloren? Betekenen hoge en stijgende prijzen dat meer van ons beter af zijn? Hoeveel moet een huis eigenlijk kosten?
Het zou onrealistisch zijn om definitieve antwoorden te verwachten, maar we hadden redelijkerwijs kunnen verwachten dat de vragen zouden worden gesteld. In plaats daarvan verviel het programma in een zinloos debat tussen ontwikkelaars en nimby's waarin niemand iets nieuws of verrassends zei.
Het patroon werd twee of drie keer herhaald: het zou terug strompelen naar veelbelovend terrein - en dan gedwee achteruit als het interessant werd.
Er was bijvoorbeeld het huis van John Prescott van £ 60.000. (Als vice-premier in de regering-Blair was Prescott verantwoordelijk voor huisvesting.) Het idee was dat er op regeringsgrond een huis van hoge kwaliteit en tegen lage kosten zou worden gebouwd, en hoewel het huis op de vrije markt zou worden verkocht, grond blijft eigendom van de staat.
Het was het soort publiek-private samenwerking waar New Labour dol op was, en bewoners die zich ervoor hebben aangemeld hebben geen klachten over de kwaliteit van hun huizen. Maar ergens langs de weg kroop de prijs omhoog en schoot omhoog, en stopte niet met schieten totdat hij £ 300.000 bereikte.
Interviews met Prescott en de ontwikkelaar werpen weinig licht op wat er mis ging en wie, als er iemand was, schuldig was. De programmamakers leken in wezen niet nieuwsgierig of het huis van £ 60.000 vanaf de eerste dag een goed idee was, slecht geleverd of een slecht idee.
Misschien kunnen ze vergeven worden. Misschien is elke markt waarin het begraven van £ 5 miljoen aan graafapparatuur zowel gezond als verstandig lijkt, ongevoelig voor conventionele documentaires - of in ieder geval voor een verhaal dat is verteld door Sandy Toksvig.
Evan Davis zou een betere vuist hebben gemaakt van de economie, en Adam Curtis zou zich schrap hebben gezet voor de politiek. Maar om het duistere hart van de Britse onroerendgoedzaken te doorbreken, zou iemand nodig zijn met de talenten en obsessies van Franz Kafka.
Business Boomers: Hot Property is beschikbaar op de BBC iPlayer
Holden Frith tweets op twitter.com/holdenfrith
