Cliff Richard: hernieuwde vragen over media en politie
Waarom waarschuwde de politie de zanger niet voor hun inval - en waarom vond de BBC het gerechtvaardigd om hem in verlegenheid te brengen?
Gavan/Getty Images
In 1962 zong een frisse Cliff Richard zich een weg naar het hart van de natie met het lied Summer Holiday. Er zou, zo scandeerde hij, 'plezier en gelach zijn... geen zorgen meer voor mij of jou'.
Tweeënvijftig jaar later wordt zijn huidige zomervakantie verstoord door een historische beschuldiging van aanranding van een minderjarige jongen. Hij ontkent ten stelligste elke fout en, afgaande op de meeste reacties, bestaat er veel sympathie voor zijn situatie. Maar zelfs als de beschuldiging morgen verdwijnt, zullen de gevolgen ervan over de rest van Richards tot dusver gouden leven hangen.
We worden regelmatig wakker met nieuws over nieuwe arrestaties of nieuwe veroordelingen van beroemdheden die in het verre verleden zijn beschuldigd van seksuele misdrijven. Maar voor de meesten kwam deze als een donderslag bij heldere hemel: velen geloofden dat zodra de zaak Savile zoveel aandacht had getrokken - tv-documentaires, artikelen, zelfs boeken - iedereen die een bewering had gedaan, allang naar voren zou zijn gekomen.
De beschuldiging tegen Richard zou 14 maanden geleden in Sheffield zijn gedaan, een lange tijd voordat de politie wachtte voordat ze actie ondernam.
De onthulling van een politieonderzoek is een puinhoop geweest en roept hernieuwde bezorgdheid op over de betrekkingen tussen de media en de politie.
Sir Cliff was op vakantie in Portugal terwijl de politie zijn Engelse huis uit elkaar haalde en hoorde pas van de inval nadat de BBC de primeur had uitgezonden. Hoe komt het dat de BBC aan het wachten was in het penthouse van de zanger op het platteland van Berkshire toen de agenten in burger in een konvooi van niet-gemarkeerde auto's aankwamen?
Dominic Grieve, procureur-generaal tot de recente herschikking van het kabinet, suggereert dat de politie een verklaring heeft: hij noemde het politieonderzoek in South Yorkshire 'vreemd' en 'zeer twijfelachtig'. Cameraploegen ondersteund door een helikopter dwalen niet door het land met de kans zo'n verhaal tegen te komen.
Michael Parkinson, de eenmalige presentator van de chatshow, woog tegen de BBC en beschuldigde het van het leiden van een mediaheksenjacht. 'Iedereen die niet wordt aangeklaagd, mag niet worden genoemd door de politie en mag ook niet in de kranten worden vermeld', zei hij.
Verwarrend genoeg heeft de politie hun verhaal veranderd: in eerste instantie bedankten ze de media voor het publiceren van de zaak en het wegspoelen van nieuwe getuigen, hoewel ze niet wilden zeggen wat voor soort verdere informatie er werd onthuld.
Vervolgens zeiden ze echter dat de BBC hen had gedwongen (schijnbaar met tegenzin) om de timing van het onderzoek te bevestigen door te beweren dat het al op de hoogte was van het onderzoek en dit feit in ieder geval zou uitzenden, waardoor de zoekactie mogelijk in gevaar zou komen.
Dus de politie - blijkbaar - bevestigde het tijdstip van de inval met de BBC om een mogelijk schadelijk voortijdig nieuwsbericht te voorkomen.
Richard heeft zelf gezegd dat insinuaties, waarvan hij op de hoogte was, al een tijdje over het internet vlogen. Hij had besloten hen niet waardig te maken met een opmerking, die de geruchten met de zuurstof van de publiciteit nieuw leven zou hebben ingeblazen.
Er zijn regels (die zelden worden toegepast) over wat er mag worden gepubliceerd in het geval van een politieonderzoek, en deze moeten het noemen van een verdachte (want dat is Sir Cliff in feite in de publieke belangstelling geworden) uitsluiten voordat hij is aangeklaagd, laat staan voordat hij zelfs maar is gearresteerd.
Journalisten en omroepen, zich ervan bewust dat het grootste gevaar waarmee ze geconfronteerd lijken te worden een klap op de pols is, hebben de afgelopen jaren met koetsen en paarden door dit verbod gereden. Denk aan het geval van Christopher Jefferies, de onderwijzer die in december 2010 door sommige kranten werd genoemd als de vermoedelijke moordenaar van de 25-jarige landschapsarchitect Jo Yeates.
Jeffries was de oorspronkelijke (hoewel volkomen onschuldige) politieverdachte, blijkbaar omdat hij de huisbaas van het slachtoffer was en er - in politie- en roddelogen - vreemd uitzag, met schijnbaar getint haar. Jefferies klaagde met succes vele kranten aan en werd een aanhanger van Hacked Off, de organisatie die wil dat de pers onder wettelijk toezicht wordt geplaatst. De media beteugelen kortstondig hun enthousiasme voor het springen van het geweer.
Zou de BBC, misschien nog steeds gekwetst door het falen om een Newnight-programma uit te zenden dat de talrijke misdaden van Jimmy Savile aan het licht zou hebben gebracht (een mislukking die gedeeltelijk leidde tot de verwijdering van de toenmalige directeur-generaal), hebben besloten om de leeftijds- oud media adagium van 'publish and be damned'? Kon zij het zich veroorloven verdere beschuldigingen van kleinzieligheid het hoofd te bieden? Een primeur is een primeur, en in deze dagen van concurrerende 24 uur per dag berichtgeving, moeten snelle beslissingen worden genomen of een voordeel verloren gaan.
Men kan zich echter afvragen of de BBC dit soort journalistiek zou moeten bedrijven. Moet ze zich als 'staats' erkende omroep niet beperken tot verslaggeving? Op de een of andere manier heeft het sinds de onbetrouwbare dossieraffaire die de BBC tien jaar geleden zo heeft getraumatiseerd, zijn evenwicht niet gevonden. Ga terug naar de dagelijkse baan, sommigen komen in de verleiding om te smeken.
De politie van South Yorkshire voelt zich bedroefd – en heeft een brief geschreven om dit te zeggen – dat de BBC traag was om de volgorde van de gebeurtenissen te erkennen en toe te geven dat het korps niet de 'bron' van een lek was. De brief beschuldigt de BBC van het overtreden van redactionele richtlijnen.
Maar er blijven vragen: waarom werd Cliff Richard - in het buitenland en op vakantie - beschuldigd van een reputatievernietigend delict zonder zelfs maar door de politie te zijn gewaarschuwd dat zijn huis zou worden overvallen? Waarom vond de BBC het juist om een publieke figuur (die op dat moment niet op de hoogte was van meer dan internetgeruchten) op zo'n publicitaire manier in verlegenheid te brengen?
Hebben andere mediaorganisaties, wetende dat er een beschuldiging tegen de zanger was geuit, op verantwoorde wijze achtergehouden totdat Sir Cliff op zijn minst door de politie was verhoord? Dit lijkt, gezien de wervelende geruchten online, waarschijnlijk. Het belangrijkste - mocht er ooit een formele aanklacht tegen hem worden ingediend - zou Cliff Richard kunnen hopen op een eerlijk proces, onbezoedeld door speculatie en roddels? Zijn fans vrezen van niet.
